Paus Franciscus (88) overleden: een leven van nederigheid, moed en wereldwijde verbondenheid

Op Tweede Paasdag, 21 april 2025, werd de wereld opgeschrikt door het overlijden van Paus Franciscus. In de vroege ochtend meldde het Vaticaan dat de geliefde geestelijk leider op 88-jarige leeftijd vredig is gestorven in zijn residentie, de Domus Sanctae Marthae in Vaticaanstad. Zijn overlijden kwam slechts één dag na zijn laatste publieke optreden op Paaszondag, waarin hij nog één keer miljoenen mensen raakte met een krachtige boodschap van vrede, hoop en mededogen.

Het einde van zijn leven markeert het slot van een bijzonder tijdperk, maar roept ook een periode op van bezinning, dankbaarheid en eerbetoon aan een man die de wereld wist te verbinden op een manier die zijn weerga niet kent.

Laatste publieke verschijning: Paaszondag

Op zondag 20 april verscheen paus Franciscus voor het laatst in het openbaar. Ondanks zijn broze gezondheid liet hij zich in een rolstoel begeleiden naar het balkon van de Sint-Pietersbasiliek, waar hij de traditionele Urbi et Orbi-zegen uitsprak: “Aan de stad en de wereld”.

Hoewel een groot deel van zijn toespraak dit jaar werd voorgelezen door een aartsbisschop, was het moment geladen met emotie. Met een warme glimlach wenste hij de menigte een “Buona Pasqua!” en sprak hij zich uit over wereldwijde zorgen, waarbij hij krachtig opriep tot vrede en religieuze vrijheid.

Laatste boodschap: urgentie en mededogen

In zijn toespraak legde Franciscus de nadruk op actuele wereldproblematiek. Hij veroordeelde het toenemende antisemitisme, sprak zijn bezorgdheid uit over het geweld in Gaza, Soedan en Oekraïne, en onderstreepte het belang van fundamentele vrijheden.

“Echte vrede is onmogelijk zonder vrijheid van religie, van denken en van meningsuiting, en zonder respect voor andermans overtuigingen,” stelde hij.

Bijzonder aangrijpend was zijn medeleven met de christelijke gemeenschap in Gaza, waar hij sprak van een “dramatische en betreurenswaardige humanitaire situatie”. Zijn woorden weerklonken wereldwijd.

Kwetsbare gezondheid

De paus kampte al langere tijd met ernstige gezondheidsproblemen. Vier weken voor zijn overlijden werd hij opgenomen in het Gemelli-ziekenhuis in Rome vanwege een dubbele longontsteking. Hoewel hij na zijn ontslag enig herstel leek te tonen, bleven artsen zich zorgen maken.

Zijn toestand was dusdanig verzwakt dat hij voor het eerst sinds zijn verkiezing in 2013 grote delen van de Goede Week moest missen. De officiële doodsoorzaak was een beroerte, gevolgd door een coma en een fatale hartstilstand.

Een historische paus

Geboren als Jorge Mario Bergoglio op 17 december 1936 in Buenos Aires, werd hij in 2013 verkozen tot de 266e paus. Zijn verkiezing was uniek: hij was de eerste paus uit Latijns-Amerika, de eerste jezuïet en de eerste niet-Europese paus in meer dan duizend jaar.

Vanaf het begin koos hij voor eenvoud: hij verbleef niet in het pauselijk paleis, maar in een gastenverblijf; hij reed in een bescheiden auto en droeg vaak zijn eigen tas. Zijn nuchtere stijl en sociale betrokkenheid maakten hem razendsnel geliefd – binnen én buiten de kerk.

Hervormer met een wereldwijde blik

Paus Franciscus zette zich in voor hervormingen binnen het Vaticaan. Hij bestreed corruptie, verbeterde financiële transparantie en benoemde kardinalen uit alle delen van de wereld om de Kerk beter te vertegenwoordigen.

Zijn pleidooi voor sociale rechtvaardigheid, milieubescherming en solidariteit met vluchtelingen gaf zijn pontificaat een duidelijk maatschappelijk profiel. Zijn encycliek Laudato si’, over zorg voor de aarde, werd wereldwijd geprezen als baanbrekend in het religieuze klimaatdebat.

Een paus van empathie en dialoog

Wat Franciscus werkelijk onderscheidde, was zijn vermogen om dichtbij mensen te komen. Hij sprak in begrijpelijke taal, ging moeilijke onderwerpen niet uit de weg, en plaatste vergeving en mededogen centraal in zijn boodschap.

Hij pleitte voor een inclusieve kerk die luistert naar mensen in diverse levenssituaties – van gescheiden katholieken tot homoseksuele stellen. Zijn beroemde uitspraak “Wie ben ik om te oordelen?” symboliseert zijn benadering als een paus van begrip en menselijkheid.

Wereldwijde rouw en eerbetoon

Na de bekendmaking van zijn overlijden stroomden steunbetuigingen binnen van religieuze leiders, staatshoofden en burgers van over de hele wereld. In kerken van Argentinië tot Zuid-Afrika werden speciale herdenkingsdiensten gehouden voor “de paus van het volk”.

Uitvaart en laatste rustplaats

De uitvaartmis van paus Franciscus vindt plaats op zaterdag 26 april in de Sint-Pietersbasiliek. Verwacht wordt dat miljoenen wereldwijd de ceremonie zullen volgen. Zijn lichaam wordt vervolgens bijgezet in de Basiliek van Santa Maria Maggiore – een kerk die hem dierbaar was en waar hij na zijn verkiezing bloemen offerde aan Maria.

De dagen tot aan zijn begrafenis staan in het teken van rouw, herdenking en dankbaarheid.

Een nalatenschap die blijft

Paus Franciscus laat een diepgaande erfenis na. Hij toonde dat leiderschap ook zacht, menselijk en dienstbaar kan zijn. Zijn stem voor vrede, rechtvaardigheid en medemenselijkheid zal nog lang nagalmen – binnen én buiten de Kerk.

In herinnering

Hij bracht de Kerk dichter bij de mensen. Niet door macht, maar door eenvoud. Niet door oordeel, maar door verbinding. Franciscus was een man van zijn tijd – en een gids naar een betere toekomst.

Rust in vrede, paus Franciscus. Jouw licht blijft schijnen.